CSRD brengt rapportageverplichtingen, ook voor kleinere bedrijven

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) dwingt bedrijven om hun impact op mens en milieu te rapporteren. Deze CSRD-wetgeving raakt alle bedrijven. Ook voor kleine bedrijven is er meer nodig dan een spreadsheet.

Heb je tijdens of na het lezen van deze tekst vragen over de CSRD-wetgeving en de invloed die het op jouw logistieke organisatie heeft? We kijken en denken graag met je mee, zodat ook jouw bedrijf digital ready wordt en klaar voor de toekomst is. Nodig een van onze Adviseurs Digitalisering uit op locatie voor een gesprek of plan een digitaal moment in.

→ Plan hier een gesprek voor gratis advies 

Dat CSRD voor bedrijven een ver-van-hun-bed-show is, mag als achterhaald worden beschouwd. Sterker nog, bij beursgenoteerde bedrijven (>500 FTE) en grote verzekeraars ligt CSRD inmiddels al ‘in bed’ en voor het mkb staat hij in elk geval in de slaapkamer. De invoering van CSRD heeft invloed op élk bedrijf, groot of klein. Bij de Europese Green Deal, zoals Ursula von der Leyen die heeft gepresenteerd, horen concrete acties – oftewel wetten – die grote bedrijven en ondernemingen (NV’s en BV’s) verplichten om proactief te handelen en hierover te rapporteren in het bestuursverslag. Achteroverleunen is simpelweg geen optie meer.

Accountantsverklaring

De rol van accountants wordt steeds belangrijker vanwege de verplichting voor bedrijven om hun impact op mens, milieu en governance te rapporteren in hun jaarverslag, wat tevens een accountantsverklaring vereist. Momenteel is de CSRD al van toepassing op beursgenoteerde bedrijven (>500 FTE) en grote verzekeraars, die vanaf de jaarcijfers van 2024 CSRD-plichtig zijn. Vanaf volgend jaar geldt dit ook voor grote ondernemingen die voldoen aan twee van de drie volgende criteria: een netto-omzet van 50 miljoen euro of meer, een balanstotaal van 25 miljoen of meer, of 250 werknemers of meer. In 2026 zijn ook beursgenoteerde mkb-ondernemingen aan de beurt.

Rapportverplichtingen, ook voor kleinere bedrijven

Kleinere bedrijven die denken voorlopig de dans te kunnen ontspringen komen bedrogen uit, omdat ze vaak in de waardeketen van grotere bedrijven zitten. Bijvoorbeeld: een leverancier die regelmatig materialen levert aan een groot productiebedrijf, komt vanzelf in beeld wanneer het productiebedrijf de leverancier vraagt wat de emissiefactoren van zijn producten zijn en met wat voor voertuigen de materialen worden afgeleverd. Ook kun je een ander voorbeeld nemen aan een grotere supermarkt. Elk mkb-bedrijf dat, waar dan ook, in de keten van de supermarkt is opgenomen zal vragen gaan krijgen van de supermarkt over de emissiefactoren van de producten en de verpakkingen en het transport. De supermarkt(keten) heeft die data immers nodig om aan zijn rapportageverplichtingen te kunnen voldoen.

Voordelen voor het mkb

Hoewel dit alles zwaar kan klinken, zijn er ook voordelen voor het mkb verbonden aan de nieuwe regels. Grotere bedrijven, voor wie het mkb vaak de opdrachtgever is,  moeten namelijk niet alleen over hun CO₂-uitstoot rapporteren, maar ook verantwoording afleggen over zaken als arbeidsomstandigheden, gelijke lonen voor gelijkwaardig werk en bijvoorbeeld over beheer en kwaliteit van de relatie met toeleveranciers. De wet bepaalt bijvoorbeeld dat kleine of middelgrote toeleveranciers niet mogen worden uitgeperst. Daarnaast moeten grote bedrijven laten zien hoe de directie en het management toeziet op de naleving van deze regels.

Scopes van CO₂-uitstoot

Voor het in kaart brengen van de CO₂-uitstoot wordt gewerkt met het al langer bestaande GreenHouse Gas Protocol (GHG Protocol). Dat werkt met drie categorieën, die Scopes worden genoemd:

1. Directe emissies (Scope 1)

2. Ingekochte elektriciteit (Scope 2)

3. Overige emissies in de waardeketen (Scope 3)

Scope 1 zijn directe broeikasemissies, dit omvat eigen emissies zoals dat van bedrijfsvoertuigen.  Onder Scope 2 valt de ingekochte elektriciteit (die is immers ergens anders opgewekt, maar moet je wel meetellen) en Scope 3 is alle overige CO₂-uitstoot in de waardeketen.

Scope 3 is in vrijwel alle gevallen de grootste categorie, zo toont een voorbeeld van de Hema. Dat winkelbedrijf liet in 2019 een nulmeting doen en bleek toen jaarlijks 933 kiloton CO2 uit te stoten. Scope 1, het verwarmen van de winkels en de uitstoot van eigen auto’s, bleek maar 2 procent van de totale Hema-footprint, Scope 2 (ofwel de elektriciteit) was 4 procent. De rest, ofwel 94 procent van de Hema -uitstoot, zit ‘m in de waardeketen.  Het overgrote deel hiervan (71 procent) wordt veroorzaakt door de emissiefactoren van ingekochte goederen. Maar, ook het gebruik van Hema artikelen door haar klanten moet worden meegerekend. De Hema verkoopt bijvoorbeeld handdoeken. Die worden natuurlijk regelmatig gewassen door klanten en de uitstoot daarvan moeten worden meegenomen in de cijfers. Net als een verkochte waterkoker, die bij elk gebruik stroom nodig heeft. Ook de uitstoot dáárvan moet worden meegerekend.

Geen simpel ‘Softwarepakketje’

Het voldoen aan de CSRD is allesbehalve simpel. Deskundigen en bedrijfsadviseurs benadrukken dat mkb-bedrijven zich bewust moeten zijn van hun positie in de waardeketen van een CSRD-plichtig bedrijf.  Gegevens en data moeten gestructureerd en volgens een bewezen proces worden aangeleverd, en dat binnen afzienbare tijd. Een Excel-bestandje of een simpel softwarepakket is niet voldoende. Bedrijven moeten dan ook zeer alert zijn op de (bewezen) kwaliteit van consultants en de aanbieders van ondersteunende software.

Aanbevelingen

Het is noodzakelijk voor bedrijven om een dubbele materialiteitsanalyse te maken: wat zijn de belangrijkste aspecten van de onderneming die impact hebben op mens en milieu (inside-out benadering) en omgekeerd (outside-in benadering). Zorg voor een goede informatiehuishouding ondersteund door adequate automatisering en schakel iemand met een financiële achtergrond in op het gebied van externe verslaggeving. Uiteindelijk moet er bij elk bedrijf, groot of klein, een accountantsverklaring komen. De boodschap is duidelijk: start op tijd en bereid je goed voor, deze wetgeving blijft.

Welke bedrijven vallen onder de CSRD?

In onderstaande beslisboom is beknopt te zien welke bedrijven er onder de CSRD-wetgeving vallen.

Heb je vragen over of en hoe jouw bedrijf onder de CSRD-wetgeving valt? We kijken graag met je mee. Plan hier een gesprek in voor gratis advies.

Figuur 1. Welke bedrijven vallen onder de CSRD? (bron: BDO)